Samurajowie jako jedyni mieli prawo do posiadania nazwiska i znaku rodowego, a widomym
znakiem przynależności do klasy panującej był przywilej noszenia dwóch mieczy. Nie płacili podatków i mieli zakaz zajmowania się handlem, rzemiosłem i lichwą, uważanymi za niegodne rycerza.
Postępowanie i zachowanie samurajów regulował niepisany kodeks postępowania japońskiego rycerza – BUSHIDO, „droga wojownika”. Ten zespół norm ukształtował się w oparciu o tradycję klanową, rodzimą religię „shinto”, oraz buddyzm i konfucjanizm. Najpopularniejszy w warstwie samurajskiej stał się buddyzm zen, w którym wojownicy szczególnie cenili ideę samokontroli,
wytrwałości i panowania nad sobą. Bezwzględna wierność wobec pana – „ chu” , oraz solidarność rodzinna – „ ko”, to dwie najważniejsze zasady ,,bushido”. Cnoty jakie powinien w sobie pielęgnować samuraj to mistrzowskie opanowanie kunsztu wojennego, męstwo, prawość, powściągliwość, prostota, wytrzymałość na trudy. Honor był dla wojownika cenniejszy od życia, więc jeśli ktoś mu uwłaczył, ginął, jeśli natomiast to samuraj postąpił niegodnie, jedyną drogą zmazania hańby było popełnienie samobójstwa przez wyprucie sobie wnętrzności w okrutnym rytuale „seppuku” ( harakiri ).
Ważne miejsce w kodeksie samurajów zajmował nakaz krwawej zemsty, co było konsekwencją
zasady absolutnej lojalności wobec suzerena. Samurajów, którzy nie bacząc na swój los wypełniali
to zobowiązanie mszcząc swego opiekuna, ojca, czy pana, czczono jako bohaterów.
Idealny rycerz powinien jednak być łaskawy i wielkoduszny, a zgodnie z zasadami buddyzmu, oszczędzać i chronić życie, szczególnie istot słabszych. Ceniono rozsądek i unikanie niepotrzebnych ofiar, w myśl zasady :
„ Istotnym męstwem jest żyć, gdy żyć się godzi, a umrzeć, kiedy umrzeć potrzeba”